Hoe je je risico op kanker kunt verlagen met je broodbeleg
Naar aanleiding van mijn eerste column op dit platform kreeg ik meerdere vragen over hoe het zit met leefstijl en erfelijke vormen van kanker. Kun je met een bepaalde leefstijl kanker helemaal voorkomen? Had die dierbare vriendin, die op veel te jonge leeftijd overleden is aan erfelijke borstkanker, daar iets aan kunnen doen door te mediteren, anders te eten, meer te bewegen? Ze leefde toch gezond?
We kennen allemaal wel mensen in onze omgeving die een vorm van kanker hebben (gehad). Met 45.000 overlijdens per jaar is kanker inmiddels de eerste doodsoorzaak geworden en heeft daarmee de sterfte aan hart- en vaatziekten ingehaald.
Gelukkig is de relatieve sterfte aan kanker afgenomen. Per hoofd van de bevolking daalt het aantal gevallen van kanker, wat voornamelijk te danken is aan de afname van longkanker bij mannen. En wat is de belangrijkste risicofactor voor longkanker? Roken. Een leefstijlfactor die de laatste jaren gelukkig steeds minder populair wordt. In 2014 rookte nog 26% van de bevolking, in 2021 was dat gedaald naar 20%. Een mooi voorbeeld van hoe een leefstijlaanpassing je risico op ziekte kan verminderen.
Ziektes voorkomen
Nou is het natuurlijk niet zo dat je met een gezonde leefstijl 100% van de ziektes kunt voorkomen. Er zijn ook nog steeds aandoeningen die niet of nauwelijks beïnvloed worden door hoe je leeft. Tot voor kort dachten we bijvoorbeeld dat de meeste infectieziekten niet beïnvloed werden door je leefstijl. Totdat onderzoek liet zien dat de ernst van een infectie wel degelijk bepaald wordt door factoren zoals roken, voeding, stress en de hoeveelheid lichaamsbeweging. In de afgelopen jaren hebben we dat ook gezien bij het virus dat onze wereld op zijn kop zette. Mensen met overgewicht en andere leefstijlaandoeningen bleken meer kans te hebben op een ernstig verloop van de ziekte.
“de ernst van een infectie wordt wel degelijk bepaald door leefstijlfactoren”
Om terug te komen op de vriendin met erfelijke borstkanker: ik kan uiteraard niet zeggen dat zij door anders te leven niet ziek zou zijn geworden. Wat we wel weten, is dat de kans dat je genetische afwijking tot expressie komt (tot ziekte leidt) duidelijk afneemt wanneer je zo gezond mogelijk leeft. Waarbij er waarschijnlijk een heleboel ziekmakende factoren zijn die we nog niet kennen. Net zoals we vóór de jaren ‘50 van de vorige eeuw niet wisten dat roken kanker veroorzaakte. Mensen van mijn generatie en ouder kunnen zich nog wel herinneren dat vroeger de sigaretten op tafel stonden als er bezoek kwam. Netjes gerangschikt in een glaasje, naast de worst en de kaasblokjes. Ik ben er van overtuigd dat we de komende 20 jaar steeds meer factoren gaan ontdekken die ons ziek maken. Fijnstof, stoffen in onze cosmetica, bestrijdingsmiddelen waarmee onze gewassen bespoten worden; we beginnen pas net de effecten hiervan op onze gezondheid te zien.
Het goede nieuws is, dat er al heel veel factoren zijn waarvan we zeker weten dat die ons risico op kanker significant doen toenemen. Die kunnen we dus vermijden. Waarmee we zelf de touwtjes in handen nemen van onze gezondheid. Neem bewerkt vlees. Spek, hamburgers en vleeswaren. Naar aanleiding van grote, goed uitgevoerde onderzoeken, door de WHO uitgeroepen tot de eerste categorie carcinogeen. Wat wil zeggen dat de relatie met kanker bewezen is. Ze zitten in dezelfde categorie als roken en asbest. Als je daar al mee begint, stoppen met het eten van bewerkt vlees, dan zou je je risico op onder andere darmkanker beduidend verminderen.
Probeer eens een plantaardige variant voor je hamburger (vind ik persoonlijk veel sappiger en is ook nog eens beter voor het klimaat), smeer hummus of een andere heerlijke groentespread op je brood en laat bij de tosti die je je kinderen voorzet de ham weg. Net zoals je je kinderen geen glaasje met sigaretten voorzet zou je ze ook geen ham, spek of boterhamworst moeten geven. En nee, een broodje gezond is niet gezond. Zullen we daar een andere naam voor bedenken? Broodje asbest? En het vervangen door een broodje met hummus, avocado, rucola en tomaatjes?
Bronnen:
