De vraag is het antwoord, wat is voor jou van waarde?
Onlangs woonde ik een filmvoorstelling bij van de documentaire ‘Down to Earth’, waarin een Nederlands gezin verslag doet van de zoektocht naar de hoeders van de aarde. Een zoektocht die hen langs vijf continenten en vele sjamanen en medicijnmannen voerde en hen leidde naar een nieuw perspectief op het leven en dat wat werkelijk van waarde is. Een filmverslag dat inmiddels vele duizenden mensen heeft mogen inspireren, zowel in woorden als in daden. Want wat de filmmakers met name voor ogen hebben, is dat de boodschap uit de film geleefd en uitgedragen wordt en niet enkel eenzijdig geconsumeerd. Ieder van ons is namelijk een hoeder van de aarde. Ik was tot diep in mijn kern geraakt. Met name door één uitspraak in de film waarvan de strekking was:
We dragen alle antwoorden in ons maar we stellen de verkeerde vragen
Als er iets is waar ik ooit mee begonnen ben en nooit meer mee op ben gehouden dan is het wel het stellen van vragen. Diepgaande vragen waarvan voor mij de meest wezenlijke zijn: “wie ben ik,” “wat ben ik” en “waarom ben ik hier.” Deze vragen en de vele die erop zouden volgen, hebben een fascinerende reis (in mezelf) geïnitieerd: mijn eigen zoektocht naar mijn eigen antwoorden, mijn eigen waarheid. Het stellen van vragen is een vaardigheid waar we ons in zouden moeten blijven oefenen.
Nieuwe deuren openen
Voor een kind is dit vanzelfsprekend, het vraagt bij nagenoeg alles: “waarom?” Het doet geen aannames, heeft nog geen referentiekader. Het gaat eigenhandig op onderzoek uit, doet zo ervaring op en ontdekt het leven. Vanuit een jeugdig enthousiasme en een authentieke, onstilbare nieuwsgierigheid. Een kind is niet zo bezig met het feit dat iets ‘fout’ kan zijn en gaat simpelweg op onderzoek uit: puur, open en transparant. Wanneer we ouder worden, ontwikkelt ons ego zich echter. We worden gevoelig voor andermans oordeel en bang om fouten te maken. Dan ontstaat de angst om uitgelachten of buitengesloten te worden. Wie echter nog nooit een fout heeft gemaakt, heeft nog nooit iets geprobeerd.
Groei en ontwikkeling ontstaan door buiten je comfortzone te treden en risico’s te lopen. Met name door de vragen te stellen die geen klip en klare antwoorden genereren, de vragen die moed vergen om ze te stellen, die de potentie hebben je wereldbeeld te doen schudden, die aan je fundament rammelen en die je uit je comfort zone laten bewegen. Hiermee blijf je nieuwe deuren openen in jezelf, neemt je bewustzijn toe en openen zich nieuwe deuren in de wereld om je heen. Niets is wat het lijkt, niets staat werkelijk vast of is constant, behalve het gegeven dat alles onzeker en in beweging is. Wat vandaag waar is, kan morgen achterhaald zijn. Wat zelfs nu waar is kan zo dadelijk achterhaald zijn. Juist wanneer we vast gaan zitten in dogma’s en overtuigingen doen we onszelf tekort. We zetten daarmee onze ontwikkeling en (persoonlijke) groei stil en creëren een comfort zone waarin het water in ons systeem gaat vertroebelen. Water wil stromen, in beweging zijn: stilstaand water raakt vervuild.
Digitaal orakel
Vandaag de dag leven we in een wereld waarin data de nieuwe olie is, met tech giganten als Facebook en Google aan de top. Ons leef- en werktempo is moordend hoog en er wordt van ons verwacht dat we instant alle antwoorden hebben, met Google als ons hedendaagse high tech orakel. Met kunstmatige intelligentie, het smart grid en supercomputers op onze hielen. De afkorting WWW verwijst niet meer naar de vragen Wie, Wat en Waarom maar naar de antwoorden vanuit het WereldWijde Web. Informatie en cijfers lijken zaligmakend, worden veelal boven intuïtie en gevoel gesteld.
De Quantified Self (de kwantificeerbare zelf) beweging is booming, met ‘meten is weten’ als mantra. Hierbij worden wearables en gadgets ingezet om jezelf aan de hand van allerlei data in kaart te brengen, met als doel jezelf te kunnen upgraden of verbeteren. De kaart is echter niet het gebied. Er lijkt steeds minder aandacht te komen voor de zoektocht naar ons ware zelf, dat veel multidimensionaler en veelomvattender is dan wat we met onze meest geavanceerde apparatuur kunnen meten of met de meest briljante breinen kunnen verklaren. Onze wereld raakt steeds verder verdicht in mind en materie en steeds meer opgebouwd uit bits en bytes, uit nulletjes en eentjes binnen één groot computerprogramma.
“Machines zijn voor antwoorden, mensen zijn voor vragen”
Kevin Kelly, Wired Magazine
Computers zullen ons wellicht vele antwoorden gaan bieden, maar op welke vragen? Het zijn juist de diepgaande open vragen, die niet direct een antwoord genereren, die van diepe betekenis kunnen zijn. De vragen waar je letterlijk en figuurlijk mee kunt gaan zitten, vanuit contemplatie en introspectie, die tijd vergen. Vragen waar je diep op in kunt voelen, waarbij de antwoorden van binnenuit tot je komen. Vragen die de weg vrij maken naar zingeving en diepgang, die je leven verrijken en deze richting geven. Kennis is macht maar alleen wijsheid is vrijheid.
De tijd waarin we leven schreeuwt om verstilling en bewustwording. Leg je smartphone weg, klap je laptop dicht en herclaim je aandacht en datgene waar jij tijd aan wilt besteden. Op welke vragen wil jij de antwoorden vinden? Zoek je ze binnen of buiten jezelf? Welke vragen wil jij eindeloos bijstellen door fascinerend en soms pijnlijk voortschrijdend inzicht? Wat is voor jou werkelijk van waarde?
Dit artikel is overgenomen uit Pioniers Magazine.
