Het tijdperk van de slapende zon breekt aan
“De komende decennia worden kouder, niet warmer”
Wie het dogma ‘het klimaat wordt steeds warmer’ weerspreekt, krijgt onherroepelijk te maken met censuur en intimidatie. Astrofysicus Valentina Zharkova weet er alles van, maar peinst er niet over om in haar schulp te kruipen en te zwijgen. “Geloof me, over vijf jaar is die klimaathysterie voorbij. We gaan een nieuwe kleine IJstijd tegemoet.”
Sinds Valentina Zharkova in de jaren zeventig toegepast wiskundige werd aan de Nationale Universiteit van Kiev in Oekraïne, heeft ze de zon bestudeerd. Haar talrijke wetenschappelijke publicaties zijn uiterst complex en staan bol van de formules, maar toch zoeken vloggers, bloggers en verslaggevers van alternatieve media haar graag op. De dwarse hoogleraar, die in het Engelse Northumbria woont en werkt, vertelt een verhaal dat haaks staat op de boodschap die overheden, machtige bedrijven en massamedia onafgebroken voor ons herhalen: de mensheid heeft zo veel steenkool, olie en gas verstookt – en daardoor de concentratie kooldioxide in de atmosfeer tot zulke grote hoogten laten oplopen – dat onze aarde verandert in een broeikas. Als we nu niet snel en rigoureus ingrijpen, zullen we binnen enkele jaren ten onder gaan aan een mondiale klimaatcatastrofe.
Opwarming van de kosmos
Zharkova gelooft er niets van. “De hoeveelheid kooldioxide die wij de atmosfeer in blazen, speelt geen rol van betekenis in de temperatuur op aarde”, vertelt de hoogleraar. “Inderdaad, de gemiddelde temperatuur is de laatste decennia gestegen. Maar dat is ook gebeurd op andere planeten in ons zonnestelsel. Op Mars zijn de polen gekrompen en ook op planeten als Pluto en Jupiter registreerden astronomen een stijging van de temperatuur.”Al die verschijnselen zijn waarschijnlijk met elkaar verbonden, vertelt Zharkova. Ze zijn het gevolg van een periode van relatief grote activiteit van de zon. “Deze is in 2020 afgelopen. We gaan nu een tijd in waarin de zon minder actief is. De gevolgen daarvan gaan we straks zien.”
Sinds ze in Kiev, in haar geboorteland Oekraïne, is begonnen aan haar promotieonderzoek, bestudeerde Zharkova tientallen jaren zonnevlekken. Op aarde zijn zonnevlekken zichtbaar als stipjes op de zon, maar in feite zijn het erupties van deeltjes en energie. Vaak vinden de door zonnevlekken uitgespuwde deeltjes door de zwaartekracht en het magnetische veld weer hun weg terug naar de zon. Soms gebeurt dat niet en vliegen ze het heelal in. Dan is er sprake van een zonnevlam.
“Zonnevlekken komen en gaan in cycli van elf jaar. Ze ontstaan door het continu verschuiven van de magnetische velden van de zon.” Vooral die magnetische velden hebben al ruim twintig jaar haar interesse. Ze ontdekte dat ze de verschuivingen hiervan kon vangen in formules waarmee ze de veranderingen van het magnetisme die zich de afgelopen duizenden jaren hadden voorgedaan kon reconstrueren. De formules stelden haar ook in staat om ver vooruit te kijken.
“De komende decennia zullen in grote trekken overeenkomen met de Kleine IJstijd van 1645-1710”
Het magnetische veld van de zon bepaalt niet alleen hoeveel zonnevlekken we op aarde zien. Het bepaalt ook hoeveel straling de zon uitzendt, en dus ook hoeveel warmte de aarde en de andere planeten opvangen. Zharkova en haar collega’s publiceerden hun bevindingen in 2015. Het artikel leidde tot verhitte wetenschappelijke discussies met soms verbolgen klimaatwetenschappers, maar Zharkova kon zich ook verheugen in warme belangstelling van de alternatieve media.
“De invloed van de zonneactiviteit op het klimaat is complex”, zegt ze. “Het is niet alleen een kwestie van de straling die de aarde opvangt en omzet in warmte. Het magnetische veld van de zon beschermt ons ook tegen kosmische straling uit het heelal. Als het magnetische veld van de zon verzwakt, zal meer kosmische straling doordringen tot diep in onze atmosfeer. Dat zal leiden tot meer laaghangende bewolking die zonlicht weerkaatst.” Ook dat leidt tot afkoeling.
Kleine IJstijd
Op zich is de gedachte dat fluctuaties van de zonneactiviteit de temperatuur op aarde beïnvloeden niet nieuw. In de negentiende eeuw legde de Britse astronoom Edward Maunder al een verband tussen het verdwijnen van zonnevlekken en de Kleine IJstijd van 1645-1710. Astronomen noemen die periode ook wel het Maunder Minimum. “Tijdens het Maunder Minimum liep de gemiddelde temperatuur terug met ongeveer twee graden”, legt Zharkova uit. “Dat lijkt niet veel, maar die verandering zorgde ervoor dat zowel de winters als de zomers kouder werden. Sommige gewassen konden in noordelijke landen niet meer worden verbouwd. Grote rivieren in Europa vroren in winters dicht.”
De komende decennia zullen in grote trekken overeenkomen met de periode van 1645-1710, verwacht Zharkova. Ook dit toekomstige tijdvlak heeft al een astronomische naam: het Eddy Minimum. De naam is ontleend aan de Amerikaanse astronoom John Eddy die in de jaren zeventig van de vorige eeuw in een artikel in Science de aandacht vestigde op het werk van zijn collega Edward Maunder – en de term Maunder Minimum lanceerde. “Het Eddy Minimum zal duren van 2020 tot 2053”, voorspelt Zharkova. “We zitten nu dus pas in de beginfase. De echte temperatuurdaling moet nog komen, maar we zien nu al wel dat het weer turbulenter wordt.” De reguliere media besteden er weinig aandacht aan, maar in woestijngebieden op het Arabische schiereiland is de laatste jaren sneeuw gevallen. Hetzelfde is gebeurd in de Algerijnse Sahara. Tijdens het schrijven van dit artikel werden de Verenigde Staten getroffen door extreme kou. In noordelijke staten, dicht tegen de grens met Canada, zakte het kwik zelfs tot 45 graden onder nul.
“Tussen nu en 2030 zullen winters en zomers snel kouder worden”, voorspelt Zharkova. “De jaren tussen 2031 en 2043 worden waarschijnlijk het zwaarst.” In onze contreien zou de winter uiteindelijk kunnen duren tot april en weer beginnen in de herfst. Het verkorte groeiseizoen, gecombineerd met lagere temperaturen in de zomer, zal gevolgen hebben voor de voedselproductie. Er zullen misschien zelfs een paar jaren komen zonder zomer. Zharkova: “Als we bijtijds bij zinnen komen en de klimaatgekte achter ons laten, kunnen we ons hierop voorbereiden. Bijvoorbeeld door andere gewassen te kiezen. We kunnen kassencomplexen bouwen en voedselvoorraden aanleggen. Of ons voorbereiden om in Zuid-Europa of, nog beter in Noord-Afrika, nieuwe landbouwgebieden op te zetten.”
“De opwarming van de aarde wordt het laatste waarover we ons de komende decennia zorgen zullen maken. Fossiele brandstoffen zullen we straks nog harder nodig hebben dan nu”
Het onthutsende beeld dat Zharkova schetst, is een best case scenario. “Met een beetje pech krijgen we ook nog te maken met een significant verhoogde vulkanische activiteit waarbij er langdurig veel stofdeeltjes in de atmosfeer terechtkomen. Die stofdeeltjes zullen de hoeveelheid zonnestraling die het oppervlak bereikt, reduceren. De kans op zulke vulkanische incidenten is reëel. Volgens een recente publicatie van Zharkova in Astrophysical Journal is er een verband tussen zonneactiviteit en vulkaanerupties op onze planeet en is er een verhoogde kans op vulkaanuitbarstingen tussen 2031 en 2042.
Prioriteiten stellen
Ook als alles meezit, is het volgens Zharkova zaak prioriteiten te stellen en het offensief tegen fossiele brandstoffen in ieder geval tijdelijk stop te zetten. “De opwarming van de aarde wordt het laatste waarover we ons de komende decennia zorgen over zullen maken”, zegt de astrofysicus. “We zullen fossiele brandstoffen straks nog harder nodig hebben dan nu. Europeanen en Amerikanen zullen alle mogelijke vormen van energie straks hard nodig hebben om te overleven.” Daarmee gaat Zharkova lijnrecht in tegen de klimaatmodellen van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC), die een verband leggen tussen de stijging van de temperatuur van de afgelopen eeuw en de uitstoot van kooldioxide. “Bij die modellen kun je serieuze vraagtekens plaatsen”, zegt de wetenschapper. “Veel natuurkundigen weten dat het fysisch niet goed mogelijk dat kooldioxide een grote rol speelt bij de opwarming van de aarde, maar daarover zwijgen ze wijselijk. Inmiddels hebben de voorspellingen van het IPCC en de klimaatlobby zo veel voet aan de grond gekregen dat er geen ruimte meer is voor andere opvattingen.”
Kritische wetenschappers die weigeren zichzelf te censureren, zoals Zharkova, betalen daarvoor een hoge prijs. Factcheckers van de reguliere media en de grote techbedrijven bestempelden haar prognoses als ‘onzin’. Het idee alleen al dat fluctuaties van de activiteit van zon iets te maken zouden hebben met het klimaat, stuit veel klimaatwetenschappers tegen de borst. Zij zien liever een verband met menselijk handelen. Zo beweren sommige klimaatwetenschappers bijvoorbeeld dat de kleine IJstijd van 1645-1710 het gevolg was van het decimeren van de Indianen door Westerse veroveraars sinds 1492. Omdat tientallen miljoenen Indianen het loodje legden, zouden er zoveel landbouwgebieden veranderen in bos dat de concentratie kooldioxide in de atmosfeer verminderde en de temperatuur zakte.
Terwijl de wetenschap deze woke genocidetheorie serieus neemt, krijgt Zharkova te maken met weerstand, censuur en uitsluiting. Sommige wetenschappelijke instellingen verbraken, nadat ze door lobby’s onder druk werden gezet, het contact met haar. Het wetenschappelijke tijdschrift Scientific Reports trok een publicatie van Zharkova uit 2019 in. In dat artikel keek de astrofysicus naar de afstand tussen de aarde en de zon. Ze concludeerde dat die afstand niet constant is, en dat ook die afstand een rol speelt in de temperatuur op aarde.
Volgens reviewersen de editors varieerde die afstand nauwelijks. Twee jaar later reageerde Zharkova op de kritiek in een hoofdstuk van een boek waarin ze aantoonde dat haar berekeningen klopten. Pogingen van verontwaardigde klimaatwetenschappers om publicatie te voorkomen, faalden. “De temperatuurstijging die de klimaatwetenschappers hebben waargenomen, is het gevolg van een afgenomen afstand tussen de aarde en de zon”, zegt ze. “Die afstand neemt de komende eeuwen nog verder af. Maar de komende decennia zal zich dat niet vertalen in een hogere temperatuur. Het Eddy Minimum is begonnen, en dat telt vele malen zwaarder. De temperatuur gaat omlaag.”
Geduld
Zharkova is niet onder de indruk van de weerstand die ze oproept. “Natuurlijk niet”, zegt ze. “Ik ga niet m’n mond houden over iets dat zo belangrijk is. Bovendien zal binnen een paar jaar vanzelf duidelijk worden hoe de vork in de steel steekt. Tot die tijd wacht ik geduldig af.” Het maakt uiteindelijk niet uit wie de grootste mond kan opzetten, wie het meest bedreven is in het verketteren van lastige dissidenten of wie de media naar z’n pijpen kan laten dansen. Uiteindelijk zal de belangrijkste ster aan onze hemel onthullen wie jarenlang onzin heeft verkondigd en wie het bij het rechte eind heeft gehad.
De website van Valentina Zharkova is solargsm.com.
