Repareren is de nieuwste trend
In de jaren zeventig en tachtig waren eigenlijk alle huishoudelijke apparaten duurzaam. Televisiecommercials speelden daar handig op in. Een wasmachine of een droger was dan misschien een dure aanschaf, maar je kocht deze om bijna een heel leven mee te doen. De slogan van bijvoorbeeld Miele wasmachines sprak boekdelen: ‘een Miele wasmachine is zijn prijs meer dan waard, want hij gaat een leven lang mee. Miele, er is geen betere’.
Je betaalde daar in die tijd een maandsalaris voor, maar dan had je er geen omkijken meer naar. Ook werd er in die jaren weinig weggegooid. Met de Tweede Wereldoorlog en de daarop volgende economische crises nog vers in het geheugen, werd je opgevoed met de gedachte dat je beter wat spullen achter de hand kon hebben. Je wist het immers maar nooit.
De laatste jaren zijn we met z’n allen steeds meer spullen gaan kopen. Er is duidelijk een verband met de komst van het internet. Consumentenpsycholoog Patrick Wessels denkt dat we meer uitgeven aan voornamelijk spullen die we niet nodig hebben, omdat de producten de hele dag worden aangeboden via je ipad of telefoon. Vroeger moest je er echt op uit om spullen of kleding te kopen. Tegenwoordig kijk je even op je scherm, drukt een paar keer op een knop, swiped wat heen en weer en een dag later wordt het bij je bezorgd. Het wordt ons te makkelijk gemaakt. We worden hier lui en gemakzuchtig van en voordat je het weet heb je een zolder en kasten vol met spullen, die uiteindelijk op Marktplaats, de vuilnisbelt of in de kringloopwinkel belanden.
“We kopen steeds meer spullen en als dingen kapot zijn, gooien we ze weg en kopen iets nieuws”
Consuminderen
Er zijn steeds meer huishoudens die dat koopgedrag niet van deze tijd vinden en overgaan tot consuminderen. Minder is meer. Tevens worden mensen weer, net als vroeger, zuiniger op hun spullen. Het is heel makkelijk je oude wasmachine in te ruilen voor een nieuwe, maar je kunt hem ook laten maken. Of zelf maken. En dat geldt ook voor je koffieapparaat, staafmixer en televisie. Vanuit dit soort gedachten zijn de Repair Cafés ontstaan.
Repair Cafés zijn gratis toegankelijke bijeenkomsten die draaien om (samen) repareren. Op de locatie waar het Repair Café wordt gehouden, is gereedschap en materiaal aanwezig om alle mogelijke reparaties uit te voeren, op kleding, meubels, elektrische apparaten, fietsen, speelgoed, et cetera. Ook zijn deskundige reparatie vrijwilligers aanwezig, met kennis en vaardigheden op allerlei terreinen. Bezoekers nemen hun kapotte spullen mee en gaan samen met de deskundigen (en eventueel andere deelnemers) aan de slag. Zo valt er altijd wel wat te leren. Wie niets heeft om te repareren, neemt een kop koffie of thee, doet inspiratie op aan de leestafel of helpt bij de reparatie van iemand anders. Zo is het Repair Café niet alleen duurzaam en nuttig, het heeft ook een sociaal aspect.
Martine Postma
Het Repair Café is een initiatief van Martine Postma. Zij is een duurzame denker en doener. In 2009 is zij met dit idee gestart en sindsdien is het over de hele wereld verspreid. Onder het motto ‘Weggooien? Mooi niet!’ worden er inmiddels op ruim 700 plaatsen in 18 landen Repair Café bijeenkomsten georganiseerd. Martine heeft Australië, de Verenigde Staten, Duitsland en zelfs Japan geïnspireerd. Het allereerste Repair Café organiseerde ze op 18 oktober 2009 in Amsterdam-West. Het was meteen een groot succes.
Dat was voor Martine aanleiding om Stichting Repair Café op te richten. Deze stichting, intussen bekend als Repair Café International, biedt sinds 2011 professionele ondersteuning aan vrijwilligers in binnen- en buitenland die zelf een Repair Café willen beginnen. Martines boek met de gelijknamige titel ‘Weggooien? Mooi niet!’ vertelt haar verhaal over het ontstaan van de Repair Cafés en beschrijft hoe we als mens altijd kunnen denken in oplossingen. Ze wil haar enthousiasme graag delen met iedereen en groot en klein motiveren het wiel opnieuw uit te vinden. Ze is daarom te boeken voor een lezing bij een bedrijf of organisatie. Ze brengt je terug naar de basis en laat je kijken hoe we het met minder beter kunnen doen.
De Repair Cafés vormen intussen een wereldwijde beweging die zich inzet voor het behoud van reparatie kennis in de samenleving en voor beter repareerbare producten. Repair Café International heeft twee partnerorganisaties in België: De Transformisten steunt de verspreiding van het Repair Café in Vlaanderen, Repair Together doet dat in Wallonië. In Brussel werken beide partners samen.
Mentaliteitsverandering
Wereldwijd gooien we dus ontzettend veel weg. Ook dingen waar bijna niets mis mee is en die na een eenvoudige reparatie weer prima bruikbaar zijn. Helaas zit repareren bij veel mensen niet meer in het systeem. Zeker jongere generaties weten niet meer hoe dat moet. Het wordt ons helaas niet meer geleerd. Niet op school en ook niet thuis. Het Repair Café hoopt met hun initiatieven juist ook de jongeren warm te laten lopen voor consuminderen. En om ze te laten zien hoe leuk het is om die kundigheid te bezitten. Verder dan een nieuwe fitting in een lamp draaien komen de meeste jongeren niet. Dat is een bedreiging voor een duurzame toekomst en voor de circulaire economie, waarin grondstoffen telkens opnieuw kunnen worden gebruikt.
Bij de Repair Cafés krijgen mensen met reparatie kennis de waardering die zij verdienen en ze dragen waardevolle praktische vaardigheden over. Spullen worden langer bruikbaar gemaakt en hoeven niet te worden weggegooid. De hoeveelheid grondstoffen en energie die nodig is om nieuwe producten te maken, wordt beperkt. Evenals de CO2-uitstoot. Het is dus een win-win situatie. Bij het fabriceren van nieuwe producten – en het recyclen van oude – komt CO2 vrij en dat is niet wat we willen.
In het Repair Café leren mensen op een andere manier naar hun spullen te kijken. En er opnieuw de waarde van in te zien. En ze krijgen waardering. Voor het product, het materiaal en voor het beperken van de schade aan onze planeet.
Repair Café-vrijwilligers gaan tegenwoordig naar scholen om daar reparatie lessen te verzorgen. Op deze beide manieren draagt het Repair Café bij aan een mentaliteitsverandering. Die is noodzakelijk om mensen enthousiast te maken voor een duurzame samenleving. Hoe duurzaam zou het zijn, wanneer dit bij de basisscholen opnieuw wordt geïmplementeerd? Waarom geen lesstof wijden aan verduurzaming en kinderen leren om kapotte spullen van zichzelf, van ouders, buren of opa en oma te repareren? Het moet weer normaal worden dat je kapotte spullen maakt en dat je ze meerdere malen kunt recyclen.
“Met name jongeren moeten leren dat veel dingen na een eenvoudige reparatie weer prima bruikbaar zijn”
Alternatieven voor weggooien
Repair Café International krijgt wel eens de vraag of gratis toegankelijke reparatie bijeenkomsten geen concurrentie zijn voor professionele reparateurs. Het antwoord is simpel. Nee. Integendeel juist. Met het Repair Café willen organisatoren in het hele land de mogelijkheid van repareren juist onder de aandacht brengen. Regelmatig worden bezoekers doorverwezen naar de weinige professionals die er nog zijn.
Verder zijn de mensen die Repair Cafés bezoeken, meestal geen klant van professionele reparateurs. Ze vertellen dat ze kapotte spullen meestal meteen weggooien, omdat ze geen professionele reparateur kunnen vinden of omdat ze reparatie bij een professional te duur vinden. In het Repair Café leren deze mensen dat er alternatieven zijn voor weggooien en dat repareren vaak een heel goede optie is. Ze hopen tevens het vuur bij jongeren aan te wakkeren, om voor een dergelijk beroep te kiezen. Dan zouden er in de nabije toekomst weer meer dan genoeg professionele reparateurs zijn en vindt men het normaal dat producten gemaakt worden. In plaats van weggegooid en vervangen. Op de website van Repair Café kun je alle informatie vinden over bijeenkomsten, de community en hoe je mee kunt doen. Ook grote bedrijven denken steeds meer na over verduurzaming en dat is een goede ontwikkeling.
Bouwmarkt Karwei en Repair Café gaan zich samen inzetten om meer voorwerpen een tweede leven te geven. In vier Karwei-vestigingen kunnen klanten sinds begin juni kapotte spullen inleveren ter reparatie. Vrijwilligers van Repair Cafés in de buurt van die Karwei bouwmarkten gaan de producten vervolgens proberen te repareren. Is de reparatie klaar, dan kan de eigenaar het voorwerp weer ophalen bij Karwei. Dit is een mooie ontwikkeling, waarbij de hoop is dat deze olievlek alleen maar groter en groter gaat worden.
