Veroorzaken covid-19 vaccinaties hartaanvallen in de sport?
Volgens de massamedia is er helemaal niets aan de hand. Toch circuleren er op niet-gecensureerde sociale media allerhande video’s waar de ene sporter na de andere op het veld in elkaar zakt. Volgens vloggers is er sprake van een golf van hartaanvallen en beroertes in de sport en die zou het gevolg zijn van de massavaccinaties tegen het coronavirus.
Chris Cillizza, verslaggever van het Amerikaanse nieuwsstation CNN, bestempelde die verhalen in het vroege voorjaar van 2022 lacherig als ‘rechtse samenzweringstheorieën’. Er is volgens hem geen enkel bewijs dat er nu meer sporters neervallen dan in het tijdperk voor corona. De tumult begon doordat de website goodsciencing.com, volgens Cillizza ‘een website die bol staat van pseudowetenschappelijke onzin over de zogenaamde gevaren van vaccins’, een lijst is gaan bijhouden van atleten, ex-atleten en trainers die sinds de vaccinatiecampagne tegen covid onverwacht zouden zijn bezweken.
Tijdens het schrijven van dit artikel stond de teller op 942, waarvan uiteindelijk 621 sporters zouden zijn overleden. “Klopt niets van,” zegt Cillizza, verwijzend naar een bericht dat op 21 december 2021 verscheen op factcheck.org. De factcheckers van die, mede door Bill Gates financieel ondersteunde organisatie, namen een steekproef van de door goodsciencing.com vermelde sporters en constateerden dat de atleten weliswaar waren getroffen door een beroerte of hartaanval, maar dat er geen gegevens over hun vaccinatiestatus beschikbaar waren. Aan de lijst van goodsciencing.com konden dus geen conclusies worden verbonden.
Dat is op zichzelf natuurlijk een valide argument. Maar het sportnieuws wekt wel degelijk de indruk dat er iets rondwaart in de sport. Op 13 maart 2022 gingen er bij de wielerklassieker Parijs-Nice bijvoorbeeld 154 renners van start. Daarvan haalden er slechts 59 de finish. De overige renners haakten af, volgens de organisatie ‘vooral als gevolg van het slechte weer’.
Een paar weken later, op 31 maart, trokken 15 tennisspelers zich terug van de Miami Open. De Australische website The Richardson Post legde een verband met de massavaccinaties, maar factcheckers weerspraken dat vrijwel onmiddellijk. De sporters die afhaakten hadden last van blessures en daarmee was de kous af.
“Er waart wel degelijk iets rond in de sportwereld”
Tennisperikelen
Een van de deelnemers aan de Miami Open die zich niet had teruggetrokken, was Daniil Medvedev, nummer twee op de wereldranglijst. De Rus verloor echter onverwachts van nummer 10 op de lijst en schreef dat in een interview toe aan gezondheidsproblemen. “Tijdens de match voelde ik me nou niet bepaald optimaal”, zei hij. “Toen het zwaar werd, raakte ik buiten adem en herstelde ik niet op tijd. Natuurlijk moet je doorzetten als het moeilijk wordt, maar in de tweede set voelde ik me onwezenlijk. Ik was duizelig en moe en er was een game waarbij ik niet meer kon serveren. In de kleedkamer kreeg ik kramp.”
Medvedev had in 2021 al covid gehad en zag daarom niet in waarom hij zich zou laten vaccineren. Omdat hij zonder vaccinaties bij belangrijke wedstrijden verstek zou moeten laten gaan, had hij zich in 2022 toch alsnog laten prikken.
Het is niet precies bekend hoeveel topsporters er nu wel of niet gevaccineerd zijn, maar berichten die sportorganisaties zo nu en dan naar buiten brengen, reppen van een percentage dat boven de 90 procent ligt. Het is ook duidelijk dat sportorganisaties weinig begrip kunnen opbrengen voor sporters die huiverig staan tegenover de coronavaccins.
“Die individuen heb je”, verzuchtte de Britse mediamiljonair en voorzitter van het Britse Olympisch Comité Andy Anson, tijdens de aanloop naar de Olympische Spelen van 2021, in een interview met de Guardian. “We proberen ze ervan te overtuigen dat ze zich beter kunnen laten vaccineren. Mensen hebben het recht om zelf te kiezen of ze dat willen en dat is best wel lastig.”
Dwarse spelers
Een topsporter die zich aanvankelijk niet wilde laten vaccineren, maar uiteindelijk wel door de knieën ging, is de Griekse tennisspeler Stefanos Tsitsipas, nummer drie op de wereldranglijst. “Covidvaccins zijn nieuw en nog onvoldoende onderzocht”, zei hij in augustus 2021. “Ik ben niet tegen de vaccins, maar ik zie niet in waarom iemand van mijn leeftijd gevaccineerd zou moeten worden. Ik denk dat het juist goed is als jonge mensen in contact komen met het virus. Zo bouwen ze immuniteit op.”
Een paar maanden later was de speler niet van mening veranderd, maar had hij wel besloten zich te laten vaccineren. “Nog dit jaar haal ik die prik”, zei hij in december 2021 in een gesprek met een Griekse nieuwszender. “Ik doe het omdat ik een normaal leven wil hebben.”
Tsitsipas liet doorschemeren dat zonder vaccinaties deelname aan de Australian Open in 2022 wel eens problematisch zou kunnen worden. Dat had Tsitsipas goed gezien, ondervond Novak Djokovic in 2022. De Serviër, nummer één op de ranglijst, weigerde zich te laten vaccineren. Eenmaal in Australië werd hij, na directe tussenkomst van de Australische minister van immigratie, vastgezet en uitgesloten van deelname.
In een reactie stak Stefanos Tsitsipas de bewondering voor Djokovic niet onder stoelen of banken. Het vergde moed om te doen wat Djokovic had gedaan, zei hij. Tsitsipas herhaalde dat hij nog steeds vond dat iedereen zelf moest kunnen kiezen om zich te laten vaccineren of niet.
Ietwat negatiever van toon was Rafael Nadal, nummer vier op de ranglijst, toen hij zijn mening gaf over Djokovics uitsluiting. De Spanjaard had weinig sympathie voor Djokovic. Nadal was zelf gevaccineerd en had daarna toch covid gekregen. Hij wist dus waarover hij sprak. “Djokovic heeft besloten zich niet te laten vaccineren en die vrijheid heeft hij. Maar daar hangen natuurlijk wel consequenties aan.”
Nadal won de Australian Open. Kort daarna, op 22 maart tijdens de finale van Indian Wells, werd hij echter geplaagd door een merkwaardige aandoening waardoor beweging en ademhaling ineens uiterst pijnlijk werden. Volgens de officiële berichten had Nadal last van een geblesseerde rib, maar er circuleren ook geruchten over een ontstoken hartspier of, zoals artsen liever zeggen, myocarditis. Myocarditis en het verwante pericarditis zijn goed gedocumenteerde bijwerkingen van de coronavaccins.
“Het is goed als jonge mensen met het virus in contact komen, zo bouwen ze immuniteit op”
Appels en peren
Er zijn geen wetenschappelijke studies die kunnen vertellen of er nu wel of niet iets aan de hand is in de sport. Sportwetenschappers lopen met een grote boog om het onderwerp heen. Als er al iets in de sportwetenschappelijke literatuur over coronavaccins verschijnt, dan zijn het opiniërende artikelen waarin de auteurs nadenken over manieren waarop sportorganisaties de vaccinatiegraad onder atleten kunnen verhogen. Ook als de situatie anders zou zijn en sportwetenschappers gingen doen wat ze nu overlaten aan websites als goodsciencing.com, dan was het nog maar de vraag of ze die cijfers zouden kunnen interpreteren. Het vergelijken van de situatie voor en na de komst van het coronavirus zou wel eens veel voeten in aarde kunnen hebben.
In 2012 becijferden Amerikaanse cardiologen dat er in de VS jaarlijks 100 tot 150 sporters onverwacht overlijden. Het gaat om een ruwe schatting. Bovendien is niet duidelijk of ‘de’ sporter in 2012 nog dezelfde sporter is als ‘de’ sporter in het covidtijdperk. Misschien is de doorsneesporter van nu een beetje ongezonder dan de doorsneesporter van tien jaar geleden. Of andersom.
Waarschijnlijk interessanter zijn klinische studies, waarin bewegingswetenschappers en cardiologen gevaccineerde en ongevaccineerde sporters met elkaar vergelijken. Amerikaanse fysiologen van de universiteit van Arizona publiceerden in februari van dit jaar in de Journal of Applied Physiology een experiment dat een idee geeft van wat er in zo’n onderzoek aan het licht zou kunnen komen.
Onheilspellende uitkomsten
Het Amerikaanse artikel heet voluit Recent COVID-19 vaccination has minimal effects on the physiological responses to graded exercise in physically active healthy people. Die titel is misleidend, want de onderzoekers ontdekten wel degelijk effecten van vaccinatie. De Amerikanen lieten gezonde proefpersonen 20 minuten fietsen en monitorden vervolgens onder meer de hartslag en de concentratie stresshormonen in het bloed van de proefpersonen. Een deel van de proefpersonen was recent gevaccineerd, een ander deel niet.
Hoewel de intensiteit van de inspanning niet extreem intensief was, liepen de hartslag en de concentratie van het stresshormoon noradrenaline significant hoger op bij de gevaccineerde proefpersonen. Dat impliceert dat de belasting van de inspanning voor hart en bloedvaten groter werd door vaccinatie, overigens zonder dat de proefpersonen daarvan iets merkten.
Het effect was niet wereldschokkend, maar de Amerikanen geven toe dat het wel degelijk relevant kan zijn. “We zouden zorgvuldiger moeten omgaan met het toedienen van vaccins in de periode vlak voor wedstrijden”, concluderen ze. “We hebben behoefte aan onderzoek naar de effecten van vaccinatie tegen Covid-19 bij prestaties op topsportniveau, zeker als we straks boosters gaan geven of vaccins tegen nieuwe virusvarianten.”
Het is geen uitgemaakte zaak dat die studies er zullen komen. Het effect van covidvaccinaties is een uiterst beladen onderwerp. Wetenschappers die bevindingen rapporteren die afwijken van het officiële narratief dat vaccins veilig zijn, riskeren het verlies van reputatie, fondsen en zelfs hun aanstelling. Wellicht komt dat vervolgonderzoek er dus nooit.
Voor een groeiende groep sportliefhebbers, maakt het allemaal niet meer uit. Zij hebben hun eigen conclusies al getrokken.
