Rutte krijgt rapportcijfer 3,3 ; wantrouwen in de politiek blijkt een EU breed probleem
Rutte IV krijgt een 3,3 als rapportcijfer. ‘Vernietigender dan dit wordt het niet’, aldus het AD op 17 september jl. Mark Rutte is niet de enige met een waardeloos rapportcijfer. Hetzelfde geldt voor de (ex-)premiers van België, Duitsland, Frankrijk, Italië en het Verenigd Koninkrijk, om er eens een paar te noemen. Dit blijkt uit een korte rondgang langs diverse bronnen in de genoemde landen.
Rutte weet zich ook uit deze situatie weer te redden. Hoe lang nog?
De uitzonderlijke protesten op 20 september langs de route van de Glazen Koets zijn een duidelijk teken aan de wand voor Rutte c.s. Ze zouden door moeten klinken in de Tweede Kamer. De NOS verwachtte in dit artikel nog dat het vertrouwen in Rutte centraal zou staan tijdens de Algemene Beschouwingen die volgt op Prinsjesdag. Alle partijen zouden verwijzen naar het gebrek aan vertrouwen bij veel burgers, dat ook uit de protesten spreekt.
Maar… de realiteit bleek op 23 september al weer anders dan eerder gedacht, aldus dit verhaal op NU.nl. Er was nauwelijks een rode draad te ontdekken in die Algemene Beschouwingen. Het ging een beetje over de opvang- en asielcrisis, een beetje over stikstof, een beetje over Oekraïne en een beetje over het lage vertrouwen in het kabinet. Mark Rutte wist andermaal zijn eigen huid – en die van het kabinet – te redden. Wederom met steun van een meerderheid in de Tweede Kamer. Een Tweede Kamer die steeds meer kritiekloos achter het kabinet aanhobbelt, zoals het kabinet achter de EU-agenda aan marcheert.
Het politieke seizoen begon bijzonder verhit. Dossiers als stikstof, asiel en koopkracht brandden op het bureau van Rutte. Toch werd bij elk thema net op tijd de angel eruit gehaald, door beloftes de bevolking financieel te steunen in deze barre tijden.
Het kabinet trekt voor volgend jaar dan ook ongekend veel geld uit. Er gaat ruim 17 miljard euro naar hogere lonen, belastingverlagingen en extra toeslagen om de koopkracht iets te stutten. Waar dat geld vandaan moet komen, vragen weinigen zich af. Net als bij de miljarden coronasteun in de periode 2020-2021. Het antwoord zal niet verbazen: uit toekomstige belastingverhogingen.
Prijsplafond op energie in Nederland
Het kabinet heeft op 4 oktober een definitief prijsplafond voor gas en stroom voor consumenten vastgesteld. Voor gas geldt straks een maximumprijs van 1,45 euro per kubieke meter en voor stroom geldt maximaal 0,40 euro. Deze prijzen gelden tot een bepaald verbruiksplafond: voor gas maximaal 1200 kuub per jaar en elektriciteit maximaal 2900 kWh per jaar. Volgens ingewijden zouden de plannen door de wijzigingen tot 24 miljard duurder worden dan de eerder begrootte 17 miljard euro. Al met al een nog hogere financiële wissel op de toekomst en dus voor jongere generaties.
“Mark Rutte weet steeds zijn eigen huid – en die van het kabinet – te redden, met steun van een meerderheid in de Tweede Kamer, die steeds meer kritiekloos achter het kabinet aanhobbelt”
Hoe vergaat het onze buren in Duitsland?
Duitsland is de grootste economie van de EU. Het land is goed voor 21,3 procent van het Europese bbp, terwijl Nederland een aandeel van 4,9 procent heeft (CBS, 2019).
Duitsland is echter ook de grootste energie consument van de EU. Vooral de Duitse industrie is een grootverbruiker van gas en olie. Door de energie boycot van de EU op Russisch gas, komt die industrie in grote problemen. Al in juli van dit jaar berichtte het Duitse economische instituut IFO dat het land in een zware recessie terecht zou komen als de industriële activiteiten afgebouwd moeten worden vanwege de Russische boycot. Volgend jaar verwacht het IFO zelfs een krimp van 0,3%.
Er dreigt voor 2023 massale werkloosheid bij onze oosterburen in combinatie met een wurgende inflatie. Deze economische rampspoed heeft zijn gevolgen voor het vertrouwen in de Duitse politiek. Uit berichten van het toonaangevende Statista over de Duitse situatie komt naar voren dat 65% van de burgers geen vertrouwen meer heeft in haar politici. Slechts 38% heeft nog vertrouwen in Bondskanselier Olaf Scholz, zo blijkt op 27 september volgens een onderzoek van TRT Deutsch.
En België dan?
België spant wellicht de kroon qua wantrouwen in de politiek en de eigen regering. Zo valt in het toonaangevende Belgische blad Knack te lezen dat minder dan 18% van de Belgen nog vertrouwen heeft in de eigen politiek. Veel van dat wantrouwen blijkt weer gebaseerd op de politieke keuzes van de Belgische regering van de afgelopen 3 jaar. De wijze waarop met de pandemie en met de hyperinflatie wordt omgegaan, heeft dat vertrouwen verder beschadigd.
Italië en het Verenigd Koninkrijk haaks op elkaar
In Italië en het Verenigd Koninkrijk zijn de beide premiers onlangs opgestapt of gedwongen te vertrekken. Draghi hield de eer aan zichzelf, Johnson werd gedwongen. Het interessante aan deze twee landen zijn de keuzes die ze recentelijk hebben gemaakt. Italië koos voor een nieuwe – vrouwelijke – premier die meer het belang van de burgers wil volgen dan de pro Europese koers van Draghi.
Het Verenigd Koninkrijk koos ook een vrouw als premier, maar dan iemand die primair de belangen van de allerrijksten van het land wilde gaan dienen. Onder andere door het afschaffen van het hoogste belastingtarief op inkomsten en het afschaffen van een aantal belastingen voor bedrijven. Dat kwam haar – letterlijk – duur te staan! Het AD betoogt op 1 oktober jl. dat het beleid van een nieuwe premier die voornamelijk de Engelse elite vertegenwoordigt, de genadeklap is voor een dramatisch verarmd Engeland. Het getuigt van geen enkel besef van de realiteit, noch de wens om alle Engelse burgers te dienen. Een gebrek aan empathie en intellect bij deze nieuwe premier. Ze zou wel eens de kortst dienende premier van het VK kunnen worden.
De meervoudige crisis (financieel-economisch, migratie, instabiliteit rond de EU, de euro en de relaties met Rusland en Turkije) heeft de banden tussen de lidstaten zwaar onder druk gezet en laat zien dat eenheid en solidariteit tussen de EU-landen fragiel is
De EU als verbindende en verklarende factor van al dit Europees wantrouwen
Het vertrouwen in de EU, de ECB en de euro breekt ook in hoog tempo af, aldus de Belgische ondernemerssite Business AM op 1 september jl. Dat heeft mede te maken met de extreme inflatie, de koersval van de euro ten opzichte van de dollar en de schandalen rondom Ursula von der Leyen. Zij wil bijvoorbeeld geen verantwoording afleggen aan de EU ombudsman, noch het Europese parlement over de wijze waarop haar miljardendeal over de vaccins van Pfizer tot stand is gekomen. Een deal die ze alleen – zonder ruggespraak met collega’s in de Europese Commissie – heeft gesloten. Het enige dat van deze deal terug te vinden is, betreft een met de VS gesloten contract tussen Biden en Von der Leyen inzake de bestrijding van Covid en het gezamenlijk optuigen van vaccinproductie voor de hele wereld. Daarmee wordt vooral het Amerikaanse Pfizer in een voorkeurspositie geplaatst.
Zoekend naar de dieperliggende redenen voor deze dramatische ontwikkelingen, kom je uit bij een artikel van Instituut Clingendael over de EU. Volgens hen verkeert de Europese Unie in zwaar weer. Sommigen spreken zelfs van een existentiële crisis, met het gevaar dat de Unie implodeert en uit elkaar valt.
De vrees voor het voortbestaan van de EU wordt ingegeven door het geen passende antwoorden vinden op de meervoudige crisis waarmee de EU de afgelopen jaren is geconfronteerd (de financieel-economische crisis, de migratiecrisis, instabiliteit rond de EU, de euro en de relaties met Rusland en Turkije). Deze meervoudige crisis heeft de banden tussen de lidstaten zwaar onder druk gezet en laat zien dat eenheid en solidariteit tussen de EU-landen fragiel is.
Behoud van de eigen eenheid als EU wordt in de nieuwe Global Strategy van de Unie zelfs als een veiligheidsprioriteit gezien. Dat moet middels dwang worden gerealiseerd, gezien de risico’s op desintegratie. ‘Forging unity as Europeans –across institutions, states and peoples – has never been so vital nor so urgent’, zo valt te lezen in deze EU Global Strategy.
Wetmatige dwang EU oorzaak wegvallen vertrouwen in nationale leiders
Veel van de redenen waarom er zoveel wantrouwen is in nationale leiders, is terug te voeren op EU (dwang)beleid. Vergeet niet dat het vaccinatie paspoort, de QR code, het immigratiebeleid, de stikstofcrisis en de huidige hyperinflatie alle terug te voeren zijn op EU besluiten en/of wetgeving. Veel daarvan is weer gebaseerd op overeenkomsten tussen de EU en de VS. De VS heeft een enorm economisch belang bij het aansturen van de EU (daarover meer in een ander artikel).
Uiteenvallen van de EU in zicht?
De weerstand van burgers in Europese landen tegenover hun nationale regeringen neemt hand over hand toe, behalve in sommige landen, zoals Hongarije. Die weerstand is grotendeels gebaseerd op regelingen die vanuit de EU aan de lidstaten zijn opgelegd. Iets dat weinigen zich realiseren, noch waar de aandacht op gevestigd wordt. De weerstand wordt voornamelijk op nationale leiders botgevierd. Niet geheel terecht in mijn optiek.
De EU en ECB lijken niets met al die signalen van onrust te willen doen. Alleen harder het gas richting de afgrond intrappen. Als Rutte en zijn collega’s wat aan hun populariteit willen doen, zullen ze meer grenzen aan het Europese beleid moeten stellen en op moeten durven komen voor specifieke, nationale belangen. Alleen daarmee mogen ze hopen dat het vertrouwen in het nationale beleid terugkeert. Vooralsnog lijken ze daarvoor niet het lef te hebben en de huidige problemen niet te lijf te willen gaan door de portemonnee van de belastingbetaler andermaal aan te spreken.
