Het Brusselse Moeras
IJdeltuiten en politieke sjacheraars binnen de EU
In 2021 verscheen het boek Het Brusselse Moeras van de NOS-journalisten Tijn Sadée en Bert van Slooten. Het schetst een vrij onthutsend beeld van het type mens dat de EU-gebouwen en binnenstad van Brussel bevolkt. De inhoud van dit boek, gecombineerd met de ontwikkelingen in Europa vanaf het begin van de coronacrisis, voorspellen niet veel goeds voor Europese burgers.
Wie bewonen de Brusselse slangenkuil?
Het boek begint goed. “In de morsige cafés en de wandelgangen schaven duizenden anonieme ambtenaren vooral aan wetten en politieke deals die het leven van ruim 450 miljoen Europeanen bepalen.” Die anonieme – maar uiterst goed betaalde – medewerkers houden er een mooi leventje op na dat velen van ons spannend, maar vermoedelijk ook ongepast zouden vinden.
Bij de EU werken ruim 50.000 eurofielen. Ieder jaar arriveren er in Brussel duizenden nieuwkomers die dromen van zo’n super goedbetaalde carrière in Europa. “Op de apenrots in Brussel is het brains versus babes”. Veertigers met een goede opleiding en hersenen, gecombineerd met aantrekkelijke dames – vaak stagiaires van Europese universiteiten – die het met elkaar zo aangenaam mogelijk proberen te hebben. De allerslimste supernerds zijn de baas en werken in de top van de macht bij de Europese Commissie – onder Ursula von der Leyen – of in de Europese Raad onder Charles Michel, aldus het boek.
Naast die nerds heb je de mooiste babes – dames die het blijkbaar ook van hun uiterlijk moeten hebben – en snelle jongens. Beiden vind je vooral in het parlement. Zij assisteren en faciliteren de Europarlementariërs; dertig- en veertigplussers die vanuit de lidstaten van de EU zijn benoemd. Iedere dag kunnen zij naar hartenlust recepties en vernissages bezoeken waar de gratis drank rijkelijk vloeit. Dat is weer vooral prettig voor de lowbudgetstagiaires van Europese universiteiten.
De nerds in de commissie en de raad kijken neer op die Europarlementariërs en hun hofhouding (p. 20). “Wie hier een tijdje rondloopt, weet dat iedere topambtenaar een sociopaat is”, aldus het boek op p. 19. Dat is nogal een uitspraak!
“Met de verplichtingen uit het Europees Herstelfonds komt een einde aan de rem op het Europees federalisme. De teugels voor een verenigd Europa kunnen nu volledig los”
De verenigde staten van Europa kreeg door corona een nieuwe kans
Toen de coronapandemie uitbrak, werden er hoogoplopende discussies gevoerd over het wel of niet financieel steunen van de financieel zwakkere lidstaten. Een aantal landen, waaronder Nederland, moest daarvan weinig hebben. Maar een crisis als corona bleek een gouden kans om de samenwerking en samensmelting van lidstaten te bevorderen en tot meer een verenigd Europa te komen via een gezamenlijke schulden- en leningenconstructie. Dat werd het Europees Herstelfonds, waarin maar liefst 807 miljard euro aan gezamenlijke gelden werd verdeeld. Italië en Spanje, de zwakste grotere lidstaten, ontvingen het meeste geld uit dit fonds. Op 8 september 2022 maakte Ursula von der Leyen bekend dat Nederland in totaal 4,7 miljard euro uit het Herstelfonds krijgt: geoormerkt geld dat Nederland vooral moet uitgeven aan klimaatplannen.
Met de verplichtingen uit het Europees Herstelfonds lijkt er nu een einde te komen aan de rem op het Europees federalisme zoals destijds door Margaret Thatcher werd bepleit. De teugels voor een verenigd Europa, zoals de Duitse kanselier Scholz voorstaat, lijken nu volledig los te kunnen. Daarbij moet nog wel even rekening gehouden worden met democratische inspraak vanuit het Europees Parlement. Die is de laatste jaren structureel aan de kant gezet, aldus dit artikel van het Montesquieu Instituut.
Versnellen van de hoeveelheid nieuwe Europese wetgeving en opheffen soevereiniteit
Het opgeven van soevereiniteit en zoveel mogelijk overdracht van (wetgevende) macht van lidstaten aan Brussel, staat op de hoogste plaats van de Europese agenda. Voorbeelden daarvan hebben we in het coronatijdperk meermaals gezien. Het COVID-paspoort, de QR-code en het corona toegangsbewijs zijn allemaal Brusselse uitvindingen, gebaseerd op VERORDENING (EU) 2021/954 die voor alle lidstaten algemeen verbindend zijn.
Het aantal nieuwe wetten dat de EU over burgers uitspuugt, is dramatisch toegenomen in de laatste jaren, aldus het boek in het tweede hoofdstuk. Dat bevestigde de AVRO/Tros 15 september jongstleden. 80 procent van alle Nederlandse wetgeving is in Brussel – en niet in Den Haag – gemaakt. Het tempo van het nieuwe wetgeven is zo hoog dat de Brusselse ambtenaren die ze maken met de term ‘worstenfabriek’ worden aangeduid, zegt het boek op pagina 43. Elke dag komen er nieuwe juridische worsten uit die fabriek. Zoveel dat Nederlandse politici het niet meer kunnen bijhouden, zegt de NRC.
EU-wetgeving en verdragen als basis voor meer invloed vanuit de VS op Europa
Het spreekt voor zich dat de eigen Nederlandse wetgevende macht in versneld tempo wordt afgebroken naarmate er meer wetten uit Brussel komen. Europees recht staat namelijk boven nationaal recht. Maar Brussel gaat veel verder dan alleen maar die vloedgolf van nieuwe wetgeving, waardoor nationaal belang en democratie in rap tempo verdwijnen. Zo worden ook toenemend overeenkomsten gesloten met de VS over economische thema’s die vooral in het belang van de VS uitpakken. Wellicht de belangrijkste overeenkomst is die van 2 december 2020 met de titel; A new EU-US agenda for global change. In dit document worden tal van onderwerpen vastgelegd waarin de VS en EU met elkaar samen zullen optrekken om wereldinvloed uit te oefenen op nauwere samenwerking tussen multinationals van beide partijen, gezamenlijke dominantie op het wereldtoneel uitdragen, gezamenlijke ontwikkeling, productie en verkoop van COVID-19vaccins en het gezamenlijk versterken van de juridische positie van de WHO in de wereld.
Als vervolg op deze overeenkomst, sluiten Biden en Von der Leyen in september 2021 een deal om gezamenlijk de wereldwijde productie en distributie van vaccins voor hun rekening te nemen. Pfizer wordt er steenrijk van.
Ook is na de overeenkomst van 2 december 2020 – een maand voorafgaand aan het uitbreken van de oorlog Rusland-Oekraïne – een nieuwe deal tussen de VS en de EU gesloten, waarin wordt afgesproken dat beide partijen samenwerken om:
- Gezamenlijk de energievoorziening van Europa veilig te stellen. Onder andere door gasleveringen vanuit Rusland structureel te vervangen door LNG uit de VS.
- Versnelde afbouw van het gebruik van fossiele energie in Europa ten gunste van renewables. Dit besluit loopt synchroon met het doel klimaatverandering te stoppen van de internationale lobbyclub van Europese en Amerikaanse multinationals met de naam World Business Council for Sustainable Development (WBCSD). Zie hun website en met name deze pagina.
- Het gezamenlijk bereiken van de Net-0-agenda van de Verenigde Naties in 2050.
Wie zijn de machtigste mensen in Brussel?
Ursula von der Leyen staat uiteraard bovenaan het lijstje van machtigste mensen in de EU. Haar bijnaam binnen de EU-burelen is VDL. Ze houdt kantoor op de hoogste verdieping van het enorme Berlaymont-gebouw, ook wel Het Ei genoemd. Ze heeft meerdere werkvertrekken. Ze houdt er geen appartement in de stad op na, maar heeft naast haar werkvertrekken een ruimte tot slaapverblijf laten maken.
“Binnen de Brusselse ‘bubbel’ is het duidelijk; Duitsland en Frankrijk sturen de EU en kijken daarbij primair naar de eigen belangen. Het Europees Parlement heeft nauwelijks meer wat te vertellen”
De tweede ‘president’ van de EU – voormalig premier van België – Charles Michel, huist in het EU-gebouw twee verdiepingen lager. Vaak brandt bij hem rond middernacht nog licht. Hij en Von der Leyen bellen dagelijks met regeringsleiders wereldwijd. Ze nemen ’s avonds de dossiers voor de volgende dag door en sturen hun socialmediateams aan met boodschappen over wat ze die dag aan successen hebben geboekt. Tussen beide EU-hoofdrolspelers blijkt een concurrentiestrijd gaande over wie het meest bereikt heeft op Twitter, zo gaat het boek verder.
Het democratisch proces binnen de EU is om zeep
Volgens Het Brusselse Moeras (p. 34) zijn beide EU-presidenten niet democratisch verkozen. Het was wel de bedoeling dat het Europarlement sturend zou zijn bij deze benoemingen, maar dat werd direct gepasseerd door de presidenten van Frankrijk – Macron die voor Michel koos – en Duitsland waar Merkel haar favoriete minister naar voren schoof. Het Europarlement had zelf voor Frans Timmermans willen kiezen, maar had het nakijken. Binnen de Brusselse ‘bubbel’ is het duidelijk; Duitsland en Frankrijk sturen de EU en kijken daarbij primair naar de eigen belangen. Het Europees Parlement heeft nauwelijks meer wat te vertellen.
De beloftes van VDL bij haar aantreden
“Eindelijk is er een vrouw de baas binnen Europa”, zei VDL tijdens haar benoemingsceremonie. Ze beloofde dat de Europese Commissie vooral Groen en Sociaal zou zijn. Ook dat ze potentaten als Poetin en Xi zou aanpakken waar nodig. Bij haar ondergeschikten is VDL niet erg populair, behalve bij de uit Duitsland geïmporteerde medewerkers. Van wat haar directe staf aan werk uitvoert, bemoeit ze zich met iedere lettergreep. Ook zijn veel collega’s niet blij met haar gezwollen retoriek, grootspraak en dat ze een fors aantal oud-collega’s van het Duitse ministerie van Defensie banen in haar directe omgeving heeft laten innemen.
Multinationals of MKB? De VVD heeft haar koers gewijzigd.
Het Brusselse Moeras besteedt bijzondere aandacht aan VVD Europarlementariër Toine Manders. Manders vecht al jaren voor EU-regelgeving waarbij de consument en het mkb baat hebben. Zo is hij de grondlegger van de wetten die een universele oplader voor mobiele telefoons binnen de EU verplichten in plaats van al die verschillende types. Manders analyseerde dat grote bedrijven – vooral multinationals – het mkb als financier misbruiken door facturen zo laat mogelijk te betalen. Hij bedacht daarom het plan om Europees te verplichten dat alle bedrijven facturen binnen dertig dagen moeten betalen. Toenmalig VVD-kopstuk Halbe Zijlstra belde hem daarna op met de boodschap dat dit echt niet kon. De VVD stond niet achter het plan om het mkb financieel te ondersteunen. Manders zette zijn voorstel toch door en zijn plan werd aangenomen in het Europarlement. Vervolgens was zijn rol binnen de VVD uitgespeeld. Manders stapte over naar 50+.
Epiloog
Europese samenwerking is van groot belang. Primair op de gebieden van Europese vrede, economie en handel. Daarvoor werd de EU ook opgericht. Die oorspronkelijke doelen zijn steeds minder terug te vinden in de activiteiten van de huidige unie. Die kenmerken zich meer en meer door een afbreken van (nationale) democratieën, een streven naar een federaal Europa, machtsconcentratie in Brussel, veronachtzamen van culturele verschillen, functioneren in het verlengde van Amerikaanse belangen en het ondergeschikt maken van de belangen van mkb, middenklasse en burgers aan die van multinationals.
Dit gaat leiden tot toenemende maatschappelijke spanningen en wrijving met nationale overheden. Om Europa als die eenheid te behouden zoals die aanvankelijk was bedoeld, zijn forse ingrepen nodig: in de bevoegdheden van de EU, het serieus nemen van het Europees Parlement, het juridisch landschap en de samenstelling, c.q. ethiek van degenen die momenteel de leiding hebben. Gebeurt dat niet tijdig, dan zullen steeds vaker extremistische partijen opstaan en valt Europa steeds verder uit elkaar. Dat is nu al te zien aan de groeiende kloof tussen Polen/Hongarije en de rest van de EU.
