De megamacht van investeerder BlackRock (op jouw leven)
Het Amerikaanse investeringsbedrijf BlackRock was eind vorig jaar ’s werelds grootste vermogensbeheerder met een belegd vermogen van bijna 9 biljoen dollar. Dat is ongeveer 8,5 keer het Bruto Nationaal Product (BNP) van Nederland. Het Amerikaanse bedrijf, met vestigingen in dertig landen, beheert vermogens van pensioenfondsen en verzekeraars en heeft ook diensten voor particulieren. In Nederland heeft de gigant 17,5 procent van de pensioenmarkt in handen. Dat lijkt niet veel, maar de invloed en macht van BlackRock reikt verder en is onvoorstelbaar groot.
BlackRock wordt in 1988 opgericht door onder meer Laurence (Larry) Fink. Aanvankelijk is het onderdeel van de Blackstone Group, tot het in 1992 verdergaat onder de naam BlackRock. Eind dat jaar beheert de onderneming 17 miljard dollar aan vermogen. BlackRock is momenteel zeventien keer groter dan haar voormalige moeder, de Blackstone Group. Larry Fink is nog steeds CEO van dit megabedrijf. Het is moeilijk te bedenken dat één man vanaf de start in 1988 – ik was net afgestudeerd en begon aan mijn loopbaan – een bedrijf heeft neergezet dat 34 jaar later 16.500 medewerkers telt met kantoren in dertig landen en met grote invloed op de agenda’s van pensioenfondsen, nationale regeringen, de EU en de Centrale Banken van de wereld.
Larry Fink, het World Economic Forum (WEF) en Net-Zero
Fink is als politiek wetenschapper opgeleid aan de Universiteit van Californië. Hij bezet een aantal commissariaten, onder meer aan de universiteit van New York en het academisch ziekenhuis van die stad. Op 22 augustus 2019 treedt hij toe tot de raad van commissarissen van het World Economic Forum, samen met de andere financiële machthebbers Christine Lagarde (ECB) en Kristalina Georgieva (IMF). Tijdens de jaarlijkse Davos-bijeenkomst van het WEF 2021, levert Fink een inhoudelijke bijdrage aan de discussie over hoe Stakeholder Capitalism in bedrijven kan worden geïmplementeerd. Verder is hij lid van de Democratische Partij in de VS en groot voorvechter van een netto-nulwereld in 2050, waarvoor wordt geïnvesteerd in bedrijven en technologieën die de CO2-uitstoot helpen terugbrengen naar die nul. In november 2021 belooft hij de aandelenportefeuilles van BlackRock in olie- en gasbedrijven af te bouwen.
In Nederland heeft BlackRock – volgens zijn Nederlandse website – voor 315 miljard euro aan pensioengelden in beheer op een totaal van 1,8 biljoen euro. Daarmee beheer(s)t het bedrijf dus 17,5 procent van alle Nederlandse pensioenen en is zo een grote speler op de Nederlandse pensioenmarkt, zo niet de grootste. Grote klant van BlackRock is de Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de detailhandel. Deze staat op de tiende plaats van de grootste Nederlandse pensioenfondsen. Eind september 2020 had dit pensioenfonds 30 miljard euro aan pensioenvermogen van 1.225.000 deelnemers onder beheer.
Koloniseert BlackRock de Nederlandse financiële wereld?
Volgens het zakenblad Quote heeft BlackRock binnen tien jaar de Nederlandse financiële wereld naar zijn hand gezet. Als vermogensbeheerder beschikt het bedrijf over 325 miljard euro van Nederlandse klanten. Als adviseur loopt BlackRock de deur plat bij alle grote banken én toezichthouder DNB, aldus Quote in augustus 2014. Het blad zegt dat BlackRock met vrijwel alle financiële instellingen in Nederland nauwe banden onderhoudt. Banken laten hun beleggingsfondsen door de Amerikanen managen. ‘Bij ING is het bedrijf grootaandeelhouder. In opdracht van de Staat verkocht Blackrock de Alt-A hypotheekportefeuilles van datzelfde ING. Bij SNS Reaal helpen ze sinds de nationalisatie begin 2013 met puinruimen, terwijl ze aan dezelfde bank miljoenen verdienden voor hun klanten door short te gaan in de maanden voor de overheidsingreep.’
BlackRock en de Haagse politiek
BlackRock is vanaf 1998 in Nederland actief. Als je de Nederlandse website opent, zie je meteen dat beleggen naar Netto Nul het hoofdthema is; de CO2-uitstoot helpen terugbrengen naar nul. Daarvoor is de rol van overheden cruciaal, aldus BlackRock. In dat kader is het niet vreemd dat zelfs de hoogste baas van het bedrijf met onze minister-president gesprekken voert, zoals op 6 september 2019 in Den Haag. Wat daar werd besproken is helaas niet bekend.
Als je BlackRock als zoekterm intoetst op het site-archief van de Rijksoverheid, kom je 152 documenten tegen waarin de naam van deze organisatie voorkomt. Een aantal daarvan gaat over Kamervragen die zijn gesteld over de betrokkenheid van BlackRock bij monetaire beslissingen van het kabinet en/of De Nederlandse Bank (DNB). DNB vertrouwt op BlackRock bij het doorlichten van de vastgoedportefeuilles en balansen van onze banken, aldus Quote. Tegelijk is BlackRock ook weer pensioenbeheerder van DNB. En dan is het bedrijf ook nog eens met afstand de grootste belegger in AEX-fondsen. Belangenverstrengeling?
Aladdin, de digitale profeet van BlackRock
BlackRock-beleggingsmanagers gebruiken het Aladdin-platform, een geavanceerd platform voor economische voorspellingen om de juiste keuzes te maken voor hun dagelijkse beleggingen. Tegelijkertijd biedt BlackRock het platform aan klanten aan, waardoor die dezelfde technologie en hetzelfde intellectuele kapitaal kunnen aanboren als de werknemers van BlackRock zelf. Met andere woorden, het dient als een kernbedrijfsplatform en als een (betaald) extern serviceaanbod. BlackRock haalde in 2021 bijna 7 procent van haar externe omzet uit deze technologie, via het gebruik door cliënten. Aladdin wordt aangeboden via dochteronderneming BlackRock Solutions. Een bedrijf dat regelmatig door de Nederlandse Staat en DNB wordt ingehuurd.
Het Aladdin-platform haalt dagelijks overal ter wereld – via het internet – data op. Op de website staat dat het systeem elke dag meer dan tweeduizend risicofactoren controleert – van rentetarieven tot valuta – en elke week vijfduizend portefeuillestresstests en 180 miljoen voor opties aangepaste berekeningen uitvoert. Met de ingewonnen informatie beoordeelt het honderden risico- en blootstellingsstatistieken om op maat gemaakte rapporten en grafieken te maken, gebaseerd op de specifieke behoeften en voorkeuren van een klant.
Ongeveer 55.000 beleggingsprofessionals over de hele wereld gebruiken Aladdin. BlackRock Solutions heeft vermogensklanten zoals Morgan Stanley en HSBC aangetrokken als eerste gebruikers van het platform. Deze partijen bieden de technologie voornamelijk aan klanten met meer dan een miljoen Amerikaanse dollars in hun portefeuille aan.
BlackRock Solutions: voor Europese banken en regeringen
In 2011 besluit de centrale bank van Ierland om BlackRock Solutions, zonder aanbesteding, te vragen de toestand van de zes belangrijkste Ierse banken te evalueren. Drie van hen zijn dan net in paniek door de staat gered om een faillissement, en daarmee een nationaal financieel drama, te voorkomen. Zuchtend onder de schulden moet de Ierse regering een beroep doen op Europa en het IMF voor een ‘reddingsplan’ van 85 miljard euro. De evaluatie van hun belangrijkste banken door BlackRock Solutions helpt daarbij.
Ook de centrale bank van Griekenland doet in 2011 – onder druk van de trojka, voorgezeten door Jeroen Dijsselbloem – een beroep op BlackRock Solutions om de kredietportefeuilles van achttien banken te ontleden. In 2013 gebeurt dit opnieuw voor de portefeuilles van de vier grootste banken van het land.
Dezelfde situatie doet zich voor in Nederland, als DNB in december 2012 BlackRock Solutions vraagt de kredietportefeuille van de nationale bankgigant ING te analyseren en vervolgens in juli 2013 het vastgoedvermogen van alle Nederlandse banken onder de loep te nemen. BlackRock bezit dan al meer dan 5 procent van alle ING-aandelen en beheert vanaf 2007 de pensioenen van DNB.
En die opdrachten vanuit de ECB en EU?
In 2014 huurt de ECB BlackRock Solutions in voor advies over het ontwerp en de uitvoering van de QE-programma’s, waarmee staats- en bedrijfsobligaties kunnen worden aangekocht; het bekende ‘geld bijdrukken’. Met andere woorden, net voordat de ECB begint aan een van de grootste opkoopprogramma’s in de wereldgeschiedenis, wint ze advies in van ’s werelds grootste vermogensbeheerder. In 2016 vraagt de ECB datzelfde BlackRock Solutions om assistentie bij de tweejaarlijkse bankenstresstests die moeten aangeven in hoeverre een bank in staat is een crisis te overleven. Toeval wil dat het moederbedrijf BlackRock-aandelen houdt in bijna alle banken die door de ECB-stresstest worden beoordeeld. Een situatie van de slager die zijn eigen vlees mag keuren? De ECB vindt van niet, omdat het adviesbedrijf BlackRock Solutions niet dezelfde juridische entiteit is als het beleggingsbedrijf BlackRock zelf.
In 2020 vraagt de Europese Commissie zelf om de assistentie van BlackRock bij het ontwikkelen van nieuwe wetten voor banken om te voldoen aan de – door de EU noodzakelijk geachte – ESG-regels. Dat verzoek wordt door een aantal Europarlementariërs aan de Europese Ombudsman voorgelegd. Het kan toch niet zo zijn dat BlackRock Europese regels voor banken gaat ontwerpen waarin zij zelf aandeelhouder is? De Ombudsman verklaart in november 2020 deze gang van zaken ‘niet in strijd met Europese regelgeving’, maar wel ‘onzorgvuldig’. De opdracht wordt daarna voortgezet.
Mede-veroorzaker van wereldwijde inflatie anno 2022?
Op 15 augustus 2019 komt BlackRock met een opvallend rapport, waar momenteel veel over gediscussieerd wordt door economen, in het licht van de wereldwijde uit de hand gelopen inflatie.Dealing with the Next Downturn gaat over de maatregelen die centrale banken moeten nemen bij de crisis die voor 2020 was voorzien. BlackRock geeft in dit rapport aan dat de rente onder 0 procent brengen geen soelaas zal bieden. Ook het verder uitbreiden van opkoopprogramma’s van staats- en bedrijfsschulden is geen optie meer. Daarom wordt het begrip ‘helikoptergeld’ geïntroduceerd: centrale banken moeten direct geld uitstrooien over de hoofden van burgers bij een volgende crisis in plaats van obligaties op te kopen.
En zo geschiedt. Tijdens de coronapandemie wordt massaal geld uitgedeeld door overheden onder hun burgers. Denk aan de Nederlandse NOW- en TVL-regelingen. Dat geld is weer bijgedrukt door de ECB en FED. Dit voorkomt een crisis in 2020 en 2021, maar veroorzaakt tegelijkertijd een enorme stijging van de geldhoeveelheid bij burgers, zonder dat daar goederen en/of diensten voor zijn geproduceerd. En burgers zijn nu het uit niets gecreëerde geld aan het uitgeven, waartegenover geen gestegen hoeveelheid goederen staat. Gevolg? Inflatie (naast de energiecrisis).
Blackrock en complottheorieën
Als je het bovenstaande op je laat inwerken, heb je waarschijnlijk geen complotten van David Icke c.s. meer nodig om te snappen hoe onvoorstelbaar de invloed en macht van BlackRock is. Het bedrijf is aandeelhouder in veel westerse multinationals, grootste beheerder van pensioenen ter wereld en eigenaar van het meest geavanceerde platform voor economische voorspellingen (Aladdin). Het is adviseur en aandeelhouder van de grootse commerciële banken ter wereld. Adviseur en controleur bij centrale banken als de ECB en FED. Onderdeel van de raad van commissarissen van het WEF en soortgelijke mondiale organisaties. Gesprekspartner voor ministers en presidenten. Beheerder van 17,5 procent van de Nederlandse pensioenen. Met zo’n dominante positie komt ook een onvoorstelbare verantwoordelijkheid voor de wereldeconomie. Of het idee van ‘helikoptergeld’ daarbij heeft geholpen, zullen we de komende tijd gaan zien.
